เครื่องวัดความดันโลหิต (Blood Pressure Monitor) คืออะไร ประเภท วิธีใช้ และสิ่งที่ควรรู้ก่อนเลือกซื้อ

 

เครื่องวัดความดันโลหิต เป็นอุปกรณ์ที่ช่วยตรวจวัดค่าความดันโลหิตทั้งตัวบนและตัวล่าง เพื่อประเมินสุขภาพของหัวใจและหลอดเลือด ปัจจุบันมีทั้งแบบดิจิตอลและแบบเชิงกล โดยแบบอัตโนมัติจะใช้งานง่าย สะดวก พกพาได้ และเหมาะสำหรับใช้ที่บ้าน ส่วนแบบปรอทหรือแอนรอยด์มักใช้ในสถานพยาบาลเพื่อความแม่นยำสูง ผู้ที่กำลังมองหาวิธีเลือกซื้อเครื่องวัดความดัน ควรพิจารณาความถูกต้อง การใช้งานง่าย และฟังก์ชันเสริม เช่น การบันทึกข้อมูลย้อนหลังหรือการแจ้งเตือนค่าผิดปกติ

 

   เครื่องวัดความดันโลหิต หรือที่เรียกว่าเครื่องวัดความดันโลหิตเป็นอุปกรณ์ที่ใช้ในการวัดความดันโลหิตประกอบด้วยผ้าพันแขนที่พองตัวเพื่อยุบตัวแล้วปล่อยหลอดเลือดแดงใต้ข้อมือในลักษณะควบคุมและปรอทหรือแอนรอยด์ manometer เพื่อวัดความดัน sphygmomanometers

 

  ความดันโลหิต คือ ค่าแรงดันเลือดที่วัดได้ ณ หลอดเลือดส่วนปลาย ซึ่งตำแหน่งที่ใช้วัดกันเป็นมาตรฐาน จะเป็นที่ต้นแขน สูงกว่าข้อพับบริเวณข้อศอกเล็กน้อย ความดันโลหิตจะสูงหรือต่ำ มีปัจจัยที่สำคัญที่เข้ามาเกี่ยวข้อง ได้แก่ การบีบตัวของหัวใจ สภาพของหลอดเลือด และปริมาณของเลือด ค่าความดันโลหิต เวลาวัดจะมีตัวเลข 2 ค่า เรียกง่ายๆว่าเป็น ความดันตัวบน และความดันตัวล่าง ซึ่งความดันตัวบนมักเป็นผลจากการบีบตัวของหัวใจ ร่วมกับสภาพของหลอดเลือด แต่ความดันตัวล่าง จะขึ้นกับความยืดหยุ่นของหลอดเลือด แบบดิจิตอลเป็นเครื่องมือที่ไม่ต้องมีหูฟังหรือลูกยางสำหรับบีบลมทำให้สะดวกในการใช้งาน สามารถพกพาได้ง่าย ข้อผิดพลาดน้อยเหมาะสำหรับผู้ป่วยสูงอายุสายตาและการได้ยินไม่ดี แสดงผลเป็นตัวเลขที่หน้าจอพร้อม กับอัตราการเต้นของหัวใจ สายพันมีทั้งชนิดพันที่แขนและข้อมือ สามารถเรียกดูค่าเฉลี่ยย้อนหลังได้ และบันทึกข้อมูลได้อีกด้วย มีการแจ้งเตือนเมื่อวัดค่าได้ผิดปกติจากเกณฑ์มาตรฐาน

 

ปัจจุบันมีเครื่องวัดความดันโลหิต 2 ชนิด ได้แก่

 

1. เครื่องวัดความดันโลหิตแบบเชิงกล (Non-invasive mechanical sphygmomanometers) มีการใช้งานร่วมกับหูฟัง (Stethoscope) เหมาะกับการใช้งานโดยผู้ที่มีทักษะในการวัดภายในสถานพยาบาล ได้แก่ เครื่องวัดความดันโลหิตแบบปรอท (Mercurial manometer) เครื่องวัดความดันโลหิตหน้าปัดนาฬิกา (Aneroid manometer) หรือเครื่องวัดความดันโลหิตที่แสดงค่าความดันเป็นดิจิตอล (digital display)
2. เครื่องวัดความดันโลหิตอัตโนมัติ (Non-invasive automated sphygmomanometers) ซึ่งเป็นเครื่องวัดความดันโลหิตที่มีระบบตรวจวัดค่าความดันโลหิตในตัว และแสดงค่าความดันโดยอัตโนมัติ เป็นดิจิตอล (digital display) มีทั้งต้นแขนและแบบข้อมือ ซึ่งปัจจุบันมีจำหน่ายอย่างแพร่หลายทั้งตามร้านจำหน่ายอุปกรณ์การแพทย์ หรือบนเครือข่ายอินเตอร์เน็ต ซึ่งผู้บริโภคสามารถเลือกซื้อ มาใช้เองภายในบ้าน

 

 

 

ค่าความดันปกติ 

• ❀ ค่าความดันโลหิตปกติของผู้ใหญ่โดยทั่วไป ถือว่าค่าความดันตัวบนไม่เกิน 140 มิลลิเมตรปรอท และค่าความดันตัวล่างไม่เกิน 90 มิลลิเมตรปรอท
• ❀ ความดันโลหิตที่ “อยู่ในเกณฑ์ปกติ” คือ ต่ำกว่า 130/85 มม.ปรอท ความดันโลหิตสูงเล็กน้อยแต่ยังอยู่ในเกณฑ์ปกติ คือ 130-139/85-89 มม.ปรอท และจะเรียกได้ว่ามีความดันโลหิตสูงเมื่อความดันโลหิตตัวบนมากกว่า (หรือเท่ากับ) 140 และตัวล่างมากกว่า (หรือเท่ากับ) 90 มม.ปรอท

การเลือกซื้อเครื่องวัดความดันโลหิตสำหรับใช้ที่บ้าน

❀ ควรเลือกใช้ เครื่องวัดความดันแบบดิจิตอล เพราะสะดวกและใช้งานง่าย

❀ สายรัดแขนสามารถใส่ได้ง่าย การเลือกเครื่องวัดความดันที่มีสายรัดแขน ซึ่งสวมใส่ได้ด้วยตนเอง
นับเป็นทางเลือกที่น่าสนใจ เนื่องจากทำให้ผู้วัดความดันสามารถทราบค่าความดันโลหิตของตนเองได้

❀ มีความแม่นยำสูงความแม่นยำสูงจะทำให้การวินิจฉัยโรคของแพทย์เป็นไปอย่างแม่นยำมากยิ่งขึ้น
นอกจากนี้ยังช่วยให้การรักษาโรคสะดวกและง่ายดายกว่าเดิม

❀ เลือกเครื่องวัดความดันโลหิตที่ผ่านการรับรองมาตรฐาน เช่น CE (European Conformity:CE) หรือเครื่องหมาย UL (Underwriters’ Laboratories :UL) ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ที่แสดงว่าเครื่องมือนั้นได้รับการออกแบบและการผลิตที่ได้มาตรฐานความปลอดภัยตามข้อบังคับอุตสาหกรรมสหภายุโรป    หรือตรวจสอบได้จากเครื่องหมาย มอก.มาตรฐานประเทศไทย เป็นต้น

 

คำแนะนำในการใช้เครื่องวัดความดันโลหิต 

     ไม่ควรวัดความดันทันทีหลังอาหารมื้อหลัก ควรห่างอย่างน้อย 1 ชั่วโมง ไม่ควรดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ หรือสูบบุหรี่หรือเครื่องก่อนทำการวัด ไม่ควรวัดขณะที่ร่างกายเหนื่อย หมดแรง อ่อนเพลีย หรือมีอารมณ์เครียด ถ้าใช้เครื่องวัดความดันที่ต้นแขน ให้วัดในท่านั่ง วางแขน และข้อศอกบนโต๊ะ จัดระดับให้ผ้าพันต้นแขน

 

เมื่อเครื่องวัดความดันโลหิต ดิจิตอล แสดงผล ตัวเลขแบบไหนถึงเรียกว่าผิดปกติ?

❀ ตัวเลขตัวบน เป็นค่าความดันของกระแสเลือด ขณะหัวใจบีบตัว ค่าตัวเลขตัวบน ที่เหมาะสม ควรน้อยกว่า 120 มิลลิเมตรปรอท (แต่ไม่น้อยกว่า 90 มิลลิเมตรปรอท)
❀ ตัวเลขตัวล่าง เป็นค่าความดันของกระแสเลือด ขณะหัวใจคลายตัว ค่าตัวเลขตัวล่าง ที่เหมาะสม ควรน้อยกว่า 80 มิลลิเมตรปรอท (แต่ไม่น้อยกว่า 60 มิลลิเมตรปรอท)

 

โรคร้ายที่มาพร้อมกับความดันที่ผิดปกติ 

❀ โรคหลอดเลือดสมอง แตก ตีบ ตัน หรือที่เรียกว่า อาการ Stroke สาเหตุหลักของการเป็น อัมพฤกษ์ – อัมพาต
❀ โรคกล้ามเนื้อหัวใจโต เกิดจากการที่ความดันสูง ทำให้หัวใจต้องทำงานหนัก ส่งผลให้เหนื่อยง่าย อาจนำไปสู่ ภาวะหัวใจล้มเหลวเฉียบพลันได้
❀ โรคหลอดเลือดหัวใจตีบ ทำให้กล้ามเนื้อหัวใจตาย มีอาการเจ็บหน้าอก ช็อก หรือหัวใจวายได้
❀ โรคไตเรื้อรัง ไตวาย ไตเสื่อม เนื่องจากไต สูญเสียความสามารถ ในการทำงาน ซึ่งเกิดมาจาก ความดันโลหิตสูง

 

 

วิธีดูแลตนเอง ให้ห่างไกลจากโรคความดันโลหิต 

❀ พยายามไม่เครียด ดูแลสุขภาพจิต ของตนเองให้ดี อย่างสม่ำเสมอ
❀ ควบคุมน้ำหนัก ให้อยู่ในเกณฑ์มาตรฐาน
❀ หลีกเลี่ยง การกินอาหาร เค็ม หวาน มัน
❀ กินยาที่แพทย์จ่ายให้ ตามคำสั่งแพทย์ อย่างเคร่งครัด
❀ หมั่นออกกำลังกายเป็นประจำ
❀ งดดื่มแอลกอฮอล์ หรือใช้สารเสพติดทุกชนิด
❀ หมั่นตรวจเช็ก ค่าความดัน ด้วยเครื่องวัดความดันโลหิต เพื่อควบคุม ให้ค่าความดัน เป็นปกติอยู่เสมอ